Comenius
Το Μουσικό Σχολείο Ρόδου από το Σεπτέμβριο του 2009 μέχρι τον Ιούνιο του 2011 συμμετείχε στο πρόγραμμα Comenius που ανήκει στα Ευρωπαϊκά προγράμματα δια βίου μάθησης. Το πρόγραμμα Comenius έχει ως στόχο ν? αναπτύξει την κατανόηση των ευρωπαϊκών πολιτισμών και το πετυχαίνει μέσα από τις ανταλλαγές και τη συνεργασία μεταξύ σχολείων σε διαφορετικές χώρες. Οι εμπειρίες ανταλλαγής και συνεργασίας προάγουν την προσωπική ανάπτυξη, τις δεξιότητες και τις ικανότητες και καλλιεργούν την ιδέα της ευρωπαϊκής ιθαγένειας. Συμμετείχαν, εκτός από το Σχολείο μας: ? Institut Sainte Julienne στο Fl?ron (Λιέγη) από το Γαλλόφωνο Βέλγιο, ? Liceul Teoretic ?Lucian Blaga? από το Βουκουρέστι ? Sint-Cordula-Instituut από το φλαμανδικό Βέλγιο (Αμβέρσα) ? Escola Secund?ria de Tomaz Pelayo από την Πορτογαλία ? St?edn? odborn? ?kola a St?edn? odborn? u?ili?t? από την Τσεχία ? Scuola Media Statale ?Giancarlo Siani? από τη Νάπολη ? I.E.S. Jose Luis Sampedro από τη Μαδρίτη ? Osnovna ?kola Horvati από το Ζάγκρεμπ της Κροατίας.
Στην προπαρασκευαστική συνάντηση που έγινε τον Ιανουάριο του 2009 στο σχολείο του Βουκουρεστίου συμμετείχαν οι συντονιστές του κάθε σχολείου και εκπροσώπησε το σχολείο μας η καθηγήτρια Αγάθη Βαρσαμίδου. Σ? αυτή τη συνάντηση αποφασίστηκαν τα εξής:
- Ο τίτλος του προγράμματος να είναι ?Europe Anim? Action?, δηλαδή «Ευρωπαϊκή Δράση Ζωντανέματος».
- Η δράση που θα ζωντάνευε το κάθε ένα από τα παραπάνω σχολεία να είναι η δημιουργία μιας θεατρικής παράστασης, δηλαδή η δημιουργία ενός κοινού πρωτότυπου θεατρικού έργου, γραμμένο από μαθητές του κάθε σχολείου. Το θεατρικό αυτό έργο να περιγράψει τις περιπέτειες ενός σύγχρονου Οδυσσέα, στρατιώτη, άγνωστης ταυτότητας και εθνικότητας ο οποίος να ταξιδέψει στις χώρες των σχολείων συνεργασίας και να καταλήξει στο Βέλγιο για να γίνει Ευρωπαίος πολίτης. Ο Οδυσσέας να ξεκινάει το ταξίδι του από τη Ρόδο.
- Κάθε σχολείο να συμμετάσχει στο θεατρικό με μια πράξη στην ιδιαίτερη γλώσσα της χώρας και να υπάρξει μετάφραση στις τρεις επίσημες γλώσσες του προγράμματος: Αγγλικά, Γαλλικά και Ιταλικά. Δηλαδή όλο το θεατρικό έργο θα αποτελείται από εννιά πράξεις, όσα και τα σχολεία συμμετοχής.
- Παράλληλα να δημιουργηθούν και δευτερεύοντα προϊόντα, όπως ένα σύντομο λεξικό με κάποιες βασικές λέξεις σε όλες τις γλώσσες των συμμετεχόντων σχολείων, ιστοσελίδα που περιγράφει τις δράσεις του προγράμματος και πρωτότυπη μουσική από το Μουσικό Σχολείο Ρόδου που θα επενδύσει τη θεατρική παράσταση.
- Οι συναντήσεις που θα πραγματοποιηθούν κατά τη διάρκεια των δύο χρόνων του προγράμματος να είναι τέσσερις και να γίνουν δύο ανά έτος στα αντίστοιχα σχολεία της Ισπανίας, της Τσεχίας, της Ελλάδας και του Βελγίου.
Η παιδαγωγική ομάδα του προγράμματος Comenius αρχικά απαρτίστηκε από τους εξής καθηγητές του σχολείου: Αγάθη Βαρσαμίδου (ως συντονίστρια), Νίκο Χασάπη, Γεωργία Γιαννάτου, Μιχάλη Βεκιάρη, Γιάννη Αναγνώστου, Χριστίνα Πολίτη, Κωνσταντίνα Μιχαλακοπούλου, Μάνθα Μήτρου Μαρία Θεοδοσίου και Έλενα Χατζηκωνσταντίνου. Από το δεύτερο τρίμηνο του σχολικού έτους 2009-2010 στην ομάδα προστέθηκε και η Κατερίνα Τάτση.
Στη συνέχεια θα περιγράψουμε τις δραστηριότητες κατά τα δύο έτη του προγράμματος.
Τον πρώτο χρόνο (δηλαδή τη σχολική χρονιά 2009-2010) έγινε διαγωνισμός για την επιλογή των μαθητών-συγγραφέων της θεατρικής πράξης της παράστασης για το Μουσικό Σχολείο Ρόδου. Στο διαγωνισμό αυτό οι νικητές ήταν οι εξής μαθήτριες:
- Αναστασία Παπαμανώλη
- Ελευθερία Αντωνάκη
- Γεωργία Αναγνώστου
Οι μαθήτριες αυτές με τη βοήθεια των καθηγητριών τους Κατερίνας Τάτση και Γεωργίας Γιαννάτου έγραψαν το κείμενο της θεατρικής πράξης που αντιστοιχούσε στο σχολείο μας σε ώρες εκτός σχολικού προγράμματος.
Επιπλέον, έγινε και ένας διαγωνισμός για την επιλογή του λογότυπου του προγράμματος, όπου νικήτρια ήταν η Λουκία Μπίμπαση.
Η 1η Συνάντηση του προγράμματος Comenius έγινε στη Μαδρίτη και συγκεκριμένα στο Δήμο του Tres Cantos το Νοέμβριο του 2009 και συμμετείχαν οι μαθήτριες Αναστασία Παπαμανώλη και Γεωργία Αναγνώστου με τους καθηγητές Γεωργία Γιαννάτου, Γιάννη Αναγνώστου, Χριστίνα Πολίτη, Κωνσταντίνα Μιχαλακοπούλου, Μάνθα Μήτρου και Αγάθη Βαρσαμίδου. Εκεί καθορίστηκαν τα πρώτα χαρακτηριστικά της θεατρικής παράστασης και ψηφίστηκε το λογότυπο του προγράμματος. Σημειώνεται ότι το λογότυπο που προτάθηκε από την Ελληνική πλευρά, της Λουκίας Μπίμπαση, πήρε την tρίτη θέση σε σχέση με τα υπόλοιπα σχολεία. Τελικά το λογότυπο του προγράμματος αποφασίστηκε να είναι αυτό που πρότεινε το Γαλλόφωνο Βελγικό σχολείο.
Στο Ισπανικό σχολείο η αποστολή μας ξεναγήθηκε και ενημερώθηκε για τον τρόπο λειτουργίας του. Οι μαθήτριες φιλοξενήθηκαν από οικογένειες μαθητών του σχολείου. Η Παπαμανώλη Αναστασία επισκέφτηκε την Όπερα της Μαδρίτης και παρακολούθησε μια παράσταση. Παρακολούθησε επίσης μαθήματα Αγγλικών και Αρχαίων Ελληνικών. Επιπλέον, έδειξε στους μαθητές των υπόλοιπων αποστολών το παραδοσιακό παιχνίδι «Μήλα». Τέλος, έπαιξε στο πιάνο το παραδοσιακό κομμάτι «Μήλο μου κόκκινο» για τους μαθητές και τους καθηγητές.
Η Αναγνώστου Γεωργία παρακολούθησε στο σχολείο μάθημα Ιστορίας και Μαθηματικών στα Αγγλικά. Συμμετείχε επίσης σε παραδοσιακά παιχνίδια τόσο της Ελλάδας, όσο και των υπολοίπων χωρών. Η οικογένεια που τη φιλοξενούσε την ξενάγησε σε αξιοθέατα της Μαδρίτης και επισκέφτηκαν μαζί γκαλερί με πίνακες μοντέρνας ζωγραφικής.
Επιπλέον, πραγματοποιήθηκε ξενάγηση για όλες τις αποστολές στη Μαδρίτη (Μουσείο Πράδο, Μουσείο Βασίλισσας Σοφίας και στο παλάτι), στο Τολέδο και στη Σεγκόβια από τους καθηγητές του Ισπανικού σχολείου.
Η 2η Συνάντηση του Προγράμματος Comenius έγινε στην πόλη Μλάντα Μπόλεσλαβ της Τσεχίας (60 χλμ. από την Πράγα). Η Ελληνική αποστολή αποτελούνταν από τους καθηγητές Μιχάλη Βεκιάρη, και Αγάθη Βαρσαμίδου και τις μαθήτριες Ελευθερία Αντωνάκη και Λουκία Μπίμπαση. Στην Τσεχία οι μαθητές όλων των αποστολών διέμεναν στην εστία του σχολείου.
Κατά την παραμονή τους στην Τσεχία οι αποστολές ενημερώθηκαν για το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας, τη λειτουργία των σχολικών μονάδων και συζήτησαν λεπτομέρειες για την κοινή θεατρική παράσταση (όπως για το σκηνικό του θεατρικού έργου και τη μουσική επένδυσή του). Η κάθε αποστολή παρουσίασε, επίσης, περίληψη της θεατρικής πράξης που είχε ετοιμάσει. Οι μαθητές μας παρακολούθησαν στο σχολείο ένα εργαστήριο εικαστικών σχετικό με τα σκηνικά της θεατρικής παράστασης με συντονιστές δύο Βέλγους καθηγητές από το Φλαμανδικό σχολείο.
Όλες οι αποστολές των εννέα συμμετεχόντων σχολείων επισκέφθηκαν το δημαρχείο της πόλης Μλάντα Μπόλεσλαβ, όπου ενημερώθηκε για την ιστορία της περιοχής και ξεναγήθηκε στην αυτοκινητοβιομηχανία της Scoda, στη γραμμή παραγωγής και στο μουσείο αντικών της.
Σημαντική ήταν και η διαμονή στην Πράγα, όπου η αποστολή του σχολείου μας ξεναγήθηκε στο κάστρο της Παλιάς Πόλης, στην Βουλή, στον καθεδρικό ναό, στο παλάτι, στο μουσείο του σπουδαίου μουσικού συνθέτη Άντονιν Τσβόρακ και στο μουσείο Μουσικών οργάνων ενώ επίσης παρακολούθησε παράσταση του φημισμένου μαύρου θεάτρου και την όπερα «Ρουσάλκα» στο Εθνικό θέατρο της Πράγας.
Στο δεύτερο χρόνο του προγράμματος (δηλαδή τη σχολική χρονιά 2010-2011) έγινε διαγωνισμός ακρόασης για την επιλογή μαθητών-ηθοποιών για τη θεατρική παράσταση. Νικητές του διαγωνισμού αυτού ήταν οι εξής μαθητές:
- Γιάννης Νικολουδάκης
- Αναστάσιος Ουίλσον
- Στέφανος Αργυρίου – Σαράγιας
- Ραφαηλία Μαμουζέλου
- Κλέα Διαμάντη
- Αγγελική Τσαμπάζη
Οι μαθητές αυτοί έκαναν όλη τη δεύτερη χρονιά πρόβες για τη θεατρική παράσταση στο Βέλγιο με την πολύτιμη διδασκαλία και εμψύχωση της Κατερίνας Τάτση, καθηγήτριας θεάτρου του σχολείου μας.
Την πρωτότυπη μουσική για την ελληνική θεατρική πράξη συνέθεσε ο καθηγητής Νίκος Χασάπης για να παρουσιαστεί ζωντανά στο Βέλγιο με μαθητές του Συνόλου Κρουστών του σχολείου μας. Ο καθηγητής Μιχάλης Βεκιάρης συνέθεσε δύο μουσικά κομμάτια βασισμένα πάνω σε παραδοσιακά τραγούδια του Αιγαίου για να ακουστούν ηχογραφημένα στην κοινή θεατρική παράσταση, στο ξεκίνημα αλλά και στις ενδιάμεσες συνδέσεις των πράξεων όλων των σχολείων συμμετοχής. Τα μουσικά αυτά κομμάτια παίχτηκαν επίσης ζωντανά σε συναυλία στη Θεσσαλονίκη.
Η 3η Συνάντηση του προγράμματος Comenius έγινε στη Ρόδο στο σχολείο μας. Από τις 6 ως τις 14 Νοεμβρίου επισκέφτηκαν το νησί μας 32 καθηγητές και 25 μαθητές από τα 8 Ευρωπαϊκά σχολεία συνεργασίας. Οι μαθητές αυτοί φιλοξενήθηκαν από οικογένειες μαθητών του Μουσικού σχολείου και έγιναν κοινωνοί του πολιτισμού μας. Στα πλαίσια του προγράμματος και πριν από τη συνάντηση στη Ρόδο οργανώθηκε ηλεκτρονική επικοινωνία των μαθητών μας με τους φιλοξενούμενους μαθητές με σκοπό τη γνωριμία μεταξύ τους.
Στα πλαίσια της εβδομάδας φιλοξενίας έγιναν καθημερινές συναντήσεις στο σχολείο μας με παρουσίαση του εκπαιδευτικού προγράμματος που χαρακτηρίζει τα Μουσικά Σχολεία στην Ελλάδα, αλλά και πρόβες των μαθητών των εννιά σχολείων για την κοινή θεατρική τους παράσταση. Το εξωσχολικό πρόγραμμα περιέλαβε ξεναγήσεις στο Παλάτι των Ιπποτών, στο Αρχαιολογικό Μουσείο, στη Λίνδο και στις Πηγές Καλλιθέας με την εθελοντική ξενάγηση του αρχαιολόγου Βασίλη Καραμπάτσου και του πρώην φιλολόγου καθηγητή του Μουσικού σχολείου Βαρσάμη Βαρσαμίδη, τους οποίους και ευχαριστούμε θερμά για τη συμβολή τους στην ανάδειξη των παραπάνω μνημείων μέσα από τις κατατοπιστικότατες αναφορές τους. Επίσκεψη πραγματοποιήθηκε και στο Δημαρχείο του Δήμου Ροδίων με καλωσόρισμα του Δημάρχου και προσφορά αναμνηστικών δώρων στους επισκέπτες.
Στα πλαίσια της 3ης Συνάντησης στη Ρόδο οργανώθηκε συναυλία για τους προσκεκλημένους των Ευρωπαϊκών σχολείων στην αίθουσα του Καταλύματος της Ισπανίας, στη Μεσαιωνική Πόλη, με τη συμμετοχή των Μουσικών Συνόλων του Σχολείου μας.
Το πρώτο μέρος ξεκίνησε με το Σύνολο Εγχόρδων με υπεύθυνο τον Γιάννη Μαλλιόπουλο, που έπαιξε για πρώτη φορά δημόσια και τα δυο μουσικά κομμάτια του Μιχάλη Βεκιάρη που γράφτηκαν για τη θεατρική παράσταση. Σημειώνεται ότι τα κομμάτια αυτά παίχτηκαν και σε συναυλία στη Θεσσαλονίκη. Στη συνέχεια, εμφανίστηκαν η Χορωδία Ευρωπαϊκής Μουσικής με υπεύθυνο τον Μιχάλη Καλαεντζή και τον Πέτρο Τσιμπερόπουλο στο πιάνο, καθώς και το Σύνολο Ροκ με υπεύθυνους τον Εμίλ Πολυμένωφ και τον Νίκο Χασάπη
Το δεύτερο μέρος ήταν αφιερωμένο στην παραδοσιακή μας μουσική. Συμμετείχαν το σύνολο Παραδοσιακής Μουσικής του Ηλία Αναστασιάδη, η Παραδοσιακή Χορωδία με υπεύθυνους τη Ματίνα Μάστορα και την Διονυσία Παππούλη και η παραδοσιακή ορχήστρα του σχολείου με υπεύθυνο τον Γιώργο Παραγιό που συνόδεψε το χορευτικό συγκρότημα του Πολιτιστικού και Λαογραφικού Συλλόγου Σορωνής Ρόδου «Το Αμπερνάλλι».
Πολύτιμη ήταν η τεχνική υποστήριξη της συναυλίας από τους καθηγητές Εμίλ Πολυμένωφ και Παναγιώτη Λουκά Μπέλλο. Όλοι οι εκπρόσωποι των φιλοξενούμενων σχολείων εξέφραζαν τον ενθουσιασμό τους για τη συναυλία και δήλωσαν ότι «η δουλειά που πραγματοποιείται στο Μουσικό Σχολείο Ρόδου είναι υψηλού επιπέδου».
Οι μαθητές του Μουσικού Σχολείου ενθουσιάστηκαν με τη γνωριμία που είχαν με τους Ευρωπαίους μαθητές και περισσότεροι μαθητές από τους προβλεπόμενους ζήτησαν να συμμετάσχουν στο ταξίδι που θα πραγματοποιούνταν στο Βέλγιο. Παράλληλα συνέχισαν την ηλεκτρονική επικοινωνία μαζί τους.
Η 4η Συνάντηση του προγράμματος Comenius έγινε στο Βέλγιο από τις 30 Απριλίου ως τις 8 Μαΐου. Στην αποστολή του σχολείου μας συμμετείχαν οι καθηγητές Αγάθη Βαρσαμίδου, Αικατερίνη Τάτση, Νικόλαος Χασάπης και Μιχάλης Βεκιάρης και οι μαθητές Γιάννης Νικολουδάκης, Αναστάσιος Ουίλσον, Στέφανος Αργυρίου ? Σαράγιας, Ραφαηλία Μαμουζέλου, Κλέα Διαμαντή, Ανδρέας Ζιάρκας, Αθανάσιος Χασάπης, Σταμάτης Παπαθανασίου, Αγγελική Τσαμπάζη, Ελένη Δήμου, Αναστασία Παπαμανώλη, Δήμητρα Χριστοπούλου, Χρυσάνθη Χασάπη και Ερμελίντα Ντέμα.
Στo πλαίσιo του ταξιδιού μας στο Βέλγιο επισκεφτήκαμε τις Βρυξέλλες, τη Φλαμανδική πόλη των καναλιών, Μπρίζ, την πόλη των διαμαντιών Αμβέρσα (έδρα του Φλαμανδικού Σχολείου) την πόλη Άαχεν στη Γερμανία και Μάαστριχτ στην Ολλανδία. Μείναμε τις περισσότερες μέρες στη Λιέγη, έδρα του Γαλλόφωνου Βελγικού Σχολείου. Στο θέατρο του σχολείου Sainte Julienne Institute, μετά από δύο ημερών πρόβες δώσαμε τρεις θεατρικές παραστάσεις, δύο για τους μαθητές και μια για τους γονείς και την τοπική κοινωνία. Κατά τη διάρκεια της θεατρικής παράστασης γινόταν ταυτόχρονη μετάφραση με υπέρτιτλους στα Αγγλικά και στα Γαλλικά. Οι μαθητές Ανδρέας Ζιάρκας, Αθανάσιος Χασάπης και Σταμάτης Παπαθανασίου έπαιξαν ζωντανά με κρουστά μουσικά όργανα την πρωτότυπη μουσική που γράφτηκε για την ελληνική θεατρική πράξη από τον καθηγητή Νίκο Χασάπη. Επίσης, ο Ανδρέας Ζιάρκας έπαιξε λίρα σε μουσική του Μιχάλη Βεκιάρη, που γράφτηκε ειδικά για τη μετάβαση του Οδυσσέα από τη μια χώρα στην άλλη.
Στα πλαίσια των ξεναγήσεων έγινε επίσκεψη στη Μεγάλη Πλατεία και στο Μουσείο Μουσικών Οργάνων στις Βρυξέλλες και Μουσείο Διαμαντιών και στο ιστορικό κέντρο της παλιάς πόλης στην Αμβέρσα, στο ιστορικό κέντρο της Λιέγης. Οι μαθητές του Μουσικού Σχολείου Ρόδου φιλοξενήθηκαν από Βέλγους μαθητές του σχολείου της Λιέγης που τους επεφύλαξαν ζεστή φιλοξενία και αποκόμισαν εμπειρίες για τον πολιτισμό του Βελγίου. Επιπλέον, παρακολούθησαν και μαθήματα στο σχολείο Sainte Julienne Institute λαμβάνοντας εμπειρίες για τη λειτουργία του.
Οι μαθητές του μουσικού Σχολείου κατά την επιστροφή τους δήλωσαν ενθουσιασμένοι τόσο από τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα Comenius, όσο και από την ευκαιρία που τους δόθηκε να γνωριστούν και να συνεργαστούν με Ευρωπαίους μαθητές ανταλλάσσοντας πολιτιστικά στοιχεία, αναγνωρίζοντας τις ομοιότητες, αλλά και διαφορές μεταξύ τους. Ζήτησαν μάλιστα από τους εμπλεκόμενους καθηγητές τους να συμμετάσχει ξανά το Σχολείο τους σε τέτοιο πρόγραμμα και την επόμενη σχολική χρονιά. Συνεχίζουν να διατηρούν επαφές με τους μαθητές των Ευρωπαϊκών σχολείων ηλεκτρονικά και πιθανόν να ξανασυναντηθούν με δική τους πρωτοβουλία στο μέλλον, όπως δήλωσαν οι περισσότεροι από αυτούς.
Επίσκεψη του Μουσικού Σχολείου Ρόδου στο Βέλγιο
Από τις 30 Απριλίου ως τις 8 Μαΐου του Μουσικού Σχολείου Ρόδου επισκέφτηκαν το Βέλγιο στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού προγράμματος Comenius. Συγκεκριμένα, οι καθηγητές Αγάθη Βαρσαμίδου (καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής, ΜΒΑ, συντονίστρια του προγράμματος για την Ελληνική πλευρά), η Αικατερίνη Τάτση (καθηγήτρια Θεατρικής Αγωγής) ο Νικόλαος Χασάπης (καθηγητής κλασικών κρουστών οργάνων) συνόδεψαν δεκατέσσερις μαθητές που συναντήθηκαν στο Βέλγιο με μαθητές και καθηγητές από οκτώ σχολεία οι οποίοι έδωσαν μια θεατρική παράσταση που αποτελούνταν από εννιά πράξεις, μία για κάθε σχολείο. Το θεατρικό έργο είχε θέμα το ταξίδι ενός σύγχρονου Οδυσσέα που ξεκίνησε από τη Ρόδο βγαίνοντας από τα χαλάσματα του πολέμου, έχοντας χάσει τη μνήμη του και την ταυτότητά του και περνώντας από όλες τις χώρες των σχολείων συνεργασίας κατέληξε στο Βέλγιο και έγινε Ευρωπαίος πολίτης. Το έργο γράφτηκε από μαθητές του Μουσικού Σχολείου σε συνεργασία με την Παιδαγωγική Ομάδα του προγράμματος Comenius και κυρίως υπό την επίβλεψη της κυρίας Αικατερίνης Τάτση που επιμελήθηκε τη διδασκαλία και σκηνοθεσία της θεατρικής παράστασης για το Μουσικό Σχολείο. Επιπλέον, γράφτηκε πρωτότυπη μουσική για να επενδύσει την Ελληνική θεατρική πράξη, από τον κύριο Νίκο Χασάπη η οποία παίχτηκε στο Βέλγιο από μαθητές-μουσικούς του σχολείου. Πρωτότυπη μουσική γράφτηκε και για την έναρξη της θεατρικής παράστασης καθώς και για τη μετάβαση του Οδυσσέα από τη μία χώρα στην άλλη από τον κύριο Μιχάλη Βεκιάρη ο οποίος είναι επίσης εκπαιδευτικός του σχολείου μας.
Η Ελληνική αποστολή ξεκίνησε από τις Βρυξέλλες, όπου έμεινε για μία μέρα, ξεναγήθηκε στη Φλαμανδική πόλη των καναλιών, την Μπρίζ, οδηγήθηκε και ξεναγήθηκε στην πόλη των διαμαντιών Αμβέρσα και έμεινε τις περισσότερες μέρες στη Λιέγη, όπου έγιναν πρόβες όλων των αποστολών για την κοινή θεατρική παράσταση. Στη Λιέγη, συγκεκριμένα στο θέατρο του σχολείου Sainte Julienne Institute, δόθηκαν τρεις παραστάσεις, δύο για τους μαθητές και μια για τους γονείς και την τοπική κοινωνία. Επιπλέον, στα πλαίσια των ξεναγήσεων έγινε επίσκεψη στο Μουσείο Μουσικών Οργάνων στις Βρυξέλλες και Μουσείο Διαμαντιών στην Αμβέρσα καθώς και επίσκεψη στις πόλεις Άαχεν (στη Γερμανία) και Μάαστριχτ (στην Ολλανδία). Οι μαθητές του Μουσικού Σχολείου Ρόδου φιλοξενήθηκαν από Βέλγους μαθητές του σχολείου της Λιέγης που τους επεφύλαξαν ζεστή φιλοξενία και αποκόμισαν εμπειρίες για τον πολιτισμό του Βελγίου. Επιπλέον, παρακολούθησαν και μαθήματα στο σχολείο Sainte Julienne Institute λαμβάνοντας εμπειρίες για τη λειτουργία του.
Οι μαθητές του μουσικού Σχολείου κατά την επιστροφή τους δήλωσαν ενθουσιασμένοι τόσο από τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα Comenius, όσο και από την ευκαιρία που τους δόθηκε να γνωριστούν και να συνεργαστούν με Ευρωπαίους μαθητές ανταλλάσσοντας πολιτιστικά στοιχεία, διαπιστώνοντας όμως και τις ομοιότητες, αλλά και διαφορές μεταξύ τους.
