Τα κάλαντα του Μάρτη
Σε συνεργασία με το Κέντρο Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών, με την έγκριση της Περιφερειακής Διεύθυνσης Α’θμιας και Β’θμιας Εκπαίδευσης Νοτίου Αιγαίου, των Διευθύνσεων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Δωδεκανήσου και τη στήριξη της Ομοσπονδίας Πολιτιστικών Συλλόγων Ρόδου, ξεκινήσαμε την προσπάθεια αναβίωσης του εθίμου των Καλάντων του Μάρτη.
Η αφορμή δόθηκε με τη συμμετοχή του Σχολείου μας στο βιβλίο της δρ. Μαρίας Ανδρουλάκη “Γιορτάζοντας και τραγουδώντας στην Σορωνή Ρόδου. Τρία λαογραφικά μελετήματα”, του Κέντρου Eρεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών, για το οποίο μπορείτε να δείτε αναλυτικά εδώ.
Ακούστε τα κάλαντα με τη σειρά, από την Αρχίπολη, την Απολλακιά, τα Σιάννα και την πόλη της Ρόδου.
Το δρώμενο πραγματοποιούνταν με τον παρακάτω τρόπο: Τα κάλαντα τα λέγανε παιδιά του σχολείου, αγόρια και κορίτσια, την πρώτη του Μάρτη. Τα παιδιά μάζευαν μαργαρίτες χωρίς το κοτσάνι, τις περνούσαν μία μία με τη βελόνα σε άσπρη κλωστή και έφτιαχναν γιρλάντες για τον λαιμό, βραχιόλια και στολίζονταν. Η ετοιμασία γινόταν στο σχολείο. Τα παιδιά χωρίζονταν σε δύο ομάδες, για να τελειώσουν γρήγορα. Σε κάθε ομάδα ήταν ένα παιδί που έκανε τον Μάρτη. (Μάρτης γινόταν αυτός που θα πρόσφερε τα περισσότερα αυγά, τα οποία έδινε η μητέρα του όταν η παρέα έφθανε στο σπίτι της). Ο Μάρτης φορούσε στεφάνι στο κεφάλι και στο στήθος φορούσε λοξά γιρλάντα με μαρτολούλουδα. Τα άλλα παιδιά φορούσαν μόνο στεφάνια. Γέμιζαν και ένα καλάθι με μαρτολούλουδα (μαργαρίτες), πρόσθεταν και κανένα τριαντάφυλλο από πάνω και γύριζαν τα σπίτια του χωριού. Τα παιδιά ξεκινούσαν κατά τις 3 το μεσημέρι. Σε κάθε σπίτι έλεγαν το τραγούδι του Μάρτη και όταν έφταναν στο τέλος του, τραγουδώντας “έξω ψύλλοι και κοριοί και μεγάλοι ποντικοί” σκόρπιζαν μέσα στο σπίτι μαρτολούλουδα. Αν στο σπίτι που πήγαιναν υπήρχε νέο ζευγάρι, πετούσαν τα μαρτολούλουδα ψηλά και πίστευαν ότι , όσα λουλούδια πιαστούν στο μεσιά και στα κορφάδια, τόσα παιδιά θα κάνουν. Αυτά δεν τα κατέβαζαν, τα άφηναν μέχρι να ξεραθούν και να πέσουν μόνα τους. Η νοικοκυρά τους έδινε αυγά, τα οποία προορίζονταν για τον δάσκαλο. Ο δάσκαλος τους έδινε σε αντάλλαγμα χρήματα για ν’ αγοράσουν καραμέλες. Συναγωνίζονταν ποια ομάδα θα μαζέψει τα περισσότερα αυγά. Αν κάποιο σπίτι ήταν κλειστό γιατί έλειπε η νοικοκυρά, άφηναν μαρτολούλουδα στο κατώφλι, για να τα βάλει μέσα η νοικοκυρά μόλις έλθει. Τα μαρτολούλουδα που πετούσαν τα παιδιά μέσα στο σπίτι, δεν έπρεπε να πατηθούν γιατί τα θεωρούσαν ευλογημένα. Τα τραβούσαν σε μιαν άκρη και την άλλη μέρα τα έκαιγαν. (Από τις καταγραφές και τις επιτόπιες έρευνες της κ. Ανδρουλάκη).
Την Τρίτη 11 Φεβρουαρίου 2025, πραγματοποιήθηκε η πρώτη πρόβα στο Αμφιθέατρο του Σχολείου μας, με τη συμμετοχή μελών Πολιτιστικών Συλλόγων, δασκάλων από Δημοτικά Σχολεία και μαθητών/τριών τους. Ο Διευθυντής κ. Θεολόγος Χρήστος και ο υποδιευθυντής κ. Μπέλλος Παναγιώτης Λουκάς, ενημέρωσαν και μίλησαν στους παρευρισκόμενους για το έθιμο και τη λαογραφική δυναμική του, ενώ η κ. Μάστορα Ματίνα δίδαξε τις μελωδίες. Η Παραδοσιακή Χορωδία, τα μέλη της οποίας όλο το περασμένο διάστημα μελέτησαν και έμαθαν τα μουσικά κείμενα, τραγούδησαν όλοι μαζί και στο τέλος κάλεσαν και τους μικρούς μας φίλους στη σκηνή.
Την Τετάρτη 12 Φεβρουαρίου, πραγματοποιήθηκαν ηχογραφήσεις στο στούντιο του Σχολείου, με τη βοήθεια του εκπαιδευτικού κ. Πολυμένωφ Εμίλ.
Την Τρίτη 18 Φεβρουαρίου, πραγματοποιήθηκε η δεύτερη συνάντηση- πρόβα με εκπαιδευτικούς Δημοτικών Σχολείων.
Την Τρίτη 4 Μαρτίου 2025, με τον διευθυντή κ. Θεολόγο Χρήστο, τον υποδιευθυντή κ. Μπέλλο Παναγιώτη-Λουκά και τους/τις υπεύθυνους εκπαιδευτικούς κ.κ. Μάστορα Ματίνα, Κωστάκη Μιχάλη, Κοκκαλάκη Βασίλη, Πασχαλίδη Πολέμαχο, Κολιάδη Ανθούλα, Ντουμάνη Σμάρω, Ζαμπετούλα Μπίνη-Παναγιώτη και τους/τις μαθητές/τριες της παραδοσιακής χορωδίας και της παραδοσιακής ορχήστρας, επισκεφθήκαμε το Δημαρχείο Ρόδου, την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, την Ιερά Μητρόπολη Ρόδου και τη Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Δωδεκανήσου, τραγουδώντας τα Κάλαντα του Μάρτη.
